Goji ve Toprak
1-TOPRAĞIN TANITIMI:
* Gerek gojiberry, gerekse diğer meyveler ve bitkisel üretimler için toprağın iyi tanınması gereklidir.
* Tecrübenin yanında toprağı tanımanın en iyi yolu toprak tahlilidir.
* Dikilecek bitki türüne göre profil açılıp her bir katmandan yaklaşık 1 lt numune alınıp, etiketlenip, hangi tahliller istendiği belirtileek laboratuara gönderilir.
* Profil derinlikleri:
* Sebzeler ve lavanta,kekik vb. çok yıllık otsu türler için 0-30 cm den,
* Gojiberry, Aronya gibi çalı ve ağaççık grubu bitkiler için 0-30 cm + 30-60 cm den,
* Ceviz, Kayısı, Elma ve Peyzaj ağaçları gibi türler için ise: 0-30 cm + 30-60 cm + 60-90 cm den ayrı ayrı numune alınır.
* İstenecek Tahliller: Toprak tahlilinde öncelikle; 1-Toprağın pH'ı, 2-Tuzluluğu, 3- Kireçliliği, 4-Organik madde miktarına, baktırılmalıdır.
İsteğe göre Potasyum, Fosfor gibi makro elementler ve kimi mikro elementler için de tahlil istenebilir.
1.1-T O P R A K R E A K S İ Y O N U :
Toprak reaksiyonu ( pH’ı) ile, bitki yetişmesi ve kalitesi arasında doğrudan ilişki vardır.
Topraktaki bitki besin maddelerinin alınabilirliği, elementlerin eriyebilirliği, mikroorganizma faaliyetleri pH ile bağlantılıdır.
Toprak reaksiyonu, toprağın asitliliğini, bazlığı (alkaliliğini) veya nötr olduğunu gösterir.
pH toprak çözeltisindeki hidrojen iyon konsantrasyonunun göstergesidir.
pH skalası 0-14 arasındadır. 7 nin altındaki değerler asidik, 7 nin üzerindeki değerler ise bazik özellik arz eder.
pH 7ise nötr olup H iyonları konsantrasyonu ile OH iyonları konsantrasyonu birbirine eşittir.
Toprakların pH değerleri ve buna karşılık gelen reaksiyon dereceleri aşağıdaki tabloda verilmiştir (Prof.Dr. H.BAL-2005)
pH değerleri
|
Reaksiyon Dereceleri
|
Bitkiler İçin Uygunluğu
Ortalama
|
3-4
|
Çok kuvvetli asit
|
UYGUNSUZ
|
4-5
|
Kuvvetli Asit
|
UYGUNSUZ
|
5-6
|
Orta Derecede Asit
|
KISMEN UYGUN
|
6-7
|
Hafif Asit
|
İDEAL
|
7-8
|
Hafif Alkali
|
KISMEN UYGUN
|
8-9
|
Orta Alkali
|
UYGUNSUZ
|
9-10
|
Kuvvetli Alkali
|
UYGUNSUZ
|
10-11
|
Çok Kuvvetli Alkali
|
UYGUNSUZ
|
pH ile verimlilik ilişkisi:
Toprak Verimlilik Derecesi
|
pH
|
Total
N
|
A (En yüksek)
|
5.5-7.3
|
2.0
|
B ( Orta)
|
5.0-6.0
|
1.0
|
C (Düşük)
|
4.8- 5.5
|
0.5
|
1.2- T O P R A K K İ R E Ç L İ L İ Ğ İ :
Kireç çoğunlukla toprakların ana materyalinde mevcuttur. Kireçlenme yağışı az olan kurak ve yarı kurak bölgelerde fazladır. Yağışın fazla olduğu (Doğu Karadeniz Bölgesi gibi)bölgelerde ise kireç tamamen eriyerek yıkanmış ve toprağın üst tabakalarından uzaklaşmıştır.
Topraktaki % kireç miktarları ve değerlendirilmeleri aşağıda tabloda verilmiştir
(H.BAL-2005)
Topraktaki Kireç Miktarı
(% CaCO 3)
|
Değerlendirilmesi
|
Bitkiler İçin Uygunluğu
|
0-2
|
Kireçsiz toprak
|
UYGUNSUZ
|
2-4
|
Az Kireçli Toprak
|
UYGUN
|
4-25
|
Kireçli Toprak
|
UYGUN
|
25-50
|
Çok Kireçli Toprak
|
UYGUNSUZ
|
50-90
|
Pek Çok Kireçli Toprak
|
UYGUNSUZ
|
90 dan yukarı
|
Kireç
|
UYGUNSUZ
|
1.3-T O P R A K T U Z L U L U Ğ U :
Toprak tuzluluğu özellikle kapalı havzalarda yüksektir ve bitkiler için ölümcül değerlere ulaşabilmektedir.
Tuzluluk Topraktaki tuz yoğunluk değeri 25 C de ECX10³ (miliho/cm) değeri ile ifade edilir.
Topraktaki tuz yoğunluğu ve değerlendirmeleri aşağıdaki tabloda verilmiştir:
% Total Tuz
|
Elek.Geçirgenlik
ECX10 üz 3 Milihoms
|
Tuzluluk Derecesi
|
Peyzaj Bitkileri İçin Uygunluğu
|
0.0-0.1
|
2 den küçük
|
Tuzsuz
|
İDEAL
|
0.1-0.3
|
2-4
|
Hafif Tuzlu
|
Kısmen Uygun,
|
0.3-0.5
|
4-8
|
Orta Tuzlu
|
Uygunsuz (Islah Edilebilir)
|
0.5-1.0
|
8-10
|
Çok Tuzlu
|
UYGUNSUZ
|
1 den yüksek
|
10 dan yüksek
|
Aşırı Tuzlu
|
UYGUNSUZ
|
1.4-T O P R A K H A V A S I:
Bazı Ağaç türlerinin Toprak Havası İhtiyacı (Gözenek hacminin % si olarak)
AĞAÇ TÜRÜ
|
Toprak Hava İhtiyacı %
|
Kayın
|
30
|
Karaçam
|
30
|
Meşe
|
25
|
Sarıçam
|
20
|
Ladin
|
20
|
Yalancı Akasya
|
20
|
Karakavak
|
15
|
(Kaynak:D.Feher, M.Frank, O.Hank 1954’e atfen A.Irmak.1972 den)
1.5-T O P R A Ğ I N F İ Z İ K S E L Ö Z E L L İ K L E R İ:
a-Toprağın Tekstür (Bünye) Sınıfları : Topraktaki kil, mil ve kumun yüzde oranlarına göre tekstür sınıfları ayırt edilir. Ana sınıflar olarak aşağıdaki şekilde tanımlanmaktadır.
1-Kum .....................................................................................................: Uygun Değil (Islahı Zor)
2-Kumlu Balçık (Kumlu tın).........................................................................: Kısmen Uygun (Organik madde, kil vb. ilavesi ile Islahı Gerekir)
3-Balçık (Tın) (Ortalama oran: Kil % 15, Kum % 65 ve mil % 20 dir)...............: İdeal
4-Killi Bakçık (Killi tın) (Ortalama oran: Kil % 35, Kum % 35 ve mil % 30 dur)...: Kısmen Uygun (Organik madde, kum vb. İlavesi ile Islahı Gerekir)
5-Kil...........................................................................................................: Uygun Değil (Islahı Zor)
b- Toprağın Strüktür (Yapı)Sınıfları:
Toprağı oluşturan parçacıkların diziliş şeklidir. Başlıca strüktür tipleri ise:
1- Taneli .................: İdeal
2-Granüler
3-Blokumsu
4-Levhamsı
5-Prizmamsı
1.6- DRENAJ:
Topraktaki fazla(zararlı) suyun uzaklaştırılması anlamına gelen drenaj sulama miktarı ve tuzluluğun kontrolü açısından son derece önemlidir.Toprağın yetersiz sulanması gibi aşırı sulanması da bitkiler için zararlıdır.
Tablo:Farklı Toprak Tipleri İçin Kapalı Drenlerin Derinlik ve Aralıkları (Kaynak: Modern Sulama Tekniği, DSİ-Ankara-2004) )
Toprak Tipi
|
Hidrolik İletkenlik
cm/gün
|
Dren Aralıkları
m
|
Dren Derinlikleri
m
|
Kil
|
‹ 0.15 cm
|
10-20
|
1-1.5
|
Killi Tın
|
0.15 - 0.5
|
15-25
|
1-1.5
|
Tın (Balçık)
|
0.5 - 2.0
|
20-35
|
1-1.5
|
Kumlu Tın
|
2.0 - 6.5
|
30-70
|
1-2.0
|
Kum
|
6.5 - 12.5
|
30-100
|
1-2.0
|
Turba
|
12.5 - 25
|
30-100
|
1-2.0
|
2- GÜBRELER ve GÜBRELEME (Yararalanılan Kaynak: Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehberi, KHGM, ANKARA)
2.1 BİTKİ BESİN ELEMENTLERİ:
A-KARBON, OKSİJEN ve HİDROJEN:
-KARBON ve OKSİJEN : Bitkiler bu ihtiyacını havada % 0.03 oranında bulunan karbondioksit gazından karşılar.
-HİDROJEN: Bitki tarafından alınan su vasıtasıyla sağlanır.
2.2 - MAKRO BESİN ELEMENTLERİ
MAKRO BESİN ELEMENTLERİ
|
AÇIKLAMA
|
1-Azot
|
N
|
-Anakayada doğal olarak bulunmaz. Topraktaki doğal azotun kaynağı atmosferdir.
-Havanın azotunu tutan bitkiler:Yonca, korunga, üçgül, fasülye, nohut,bakla, soya ve fiğdir.
-Organik maddesi az olan topraklar azot bakımından da fakirdir.
-Türkiye topraklarının çoğunda azot eksikliği vardır.Dünya topraklarının çoğunluğunda da azot eksikliği vardır.
-Topraktaki toplam azot miktarı % 0.05 ile % 0.2 arasındadır.
|
2-Fosfor
|
P
|
-Topraktaki çürümüş bitki ve hayvan artıkları topraktaki fosforun deposudur.
-Fosfor suyla yer değiştirmeyip hareketsizdir.Bu sebeple toprak içerisine, kök bölgesine verilmelidir.
-Topraktaki fosfor miktarı toplam % 0.02 ile % 0.14 arasındadır.
|
3-Potasyum
|
K
|
-Türkiye topraklarında yeteri kadar potasyum mevcuttur.Bu sebeple sadece toprak tahlili sonucu potasyum eksikliği çıkan arazilerde kullanılmalıdır.
-Toprakta % 0.3-% 3 arasında bulunur.
|
4-Kalsiyum
|
Ca
|
Türkiye topraklarının çoğunluğu kireçli olduğundan dolayı,aşırı yağış alan Doğu Karadeniz bölgesihariç yeteri kadar kalsiyum mevcuttur.
|
5-Magnezyum
|
Mg
|
Yaprağa yeşil rengi veren klorofilin terkibinde magnezyum vardır.Kalsiyum gibi magnezyum da ülkemiz topraklarında yeteri kadar mevcuttur.
|
6-Kükürt
|
S
|
Kükürt de bir gübre elenemtidir.Bitki terkibinde önemli miktarda bulunur.Amonyum sülfat ve Süperfosfat gübrelerinin bünyesinde fazla miktarda bulunur. Bazik (alkali) topraklarda pH dengeleyici olarak da kullanılır.
|
2.3 MİKRO (MİNÖR-İZ) BESİN ELEMENTLERİ:
-İz elementlere çok az miktarda ihtiyaç olmasına karşın ülkemizde eksikliği yaygındır.
-Bu besin maddeleri toprakta yeteri kadar bulunmadıkları zaman genellikle “Kloroz” olarak tanımlanan bir sararma gösterirler.Daha ileriki dönemlerde ise sarı yapraklar ölür ve dal uçları yapraksız kalır.
-Mikro besin elementleri kullanıcılar tarafından daha az tanınmaktadır.
-İz elementler çok az miktarlarda ve dikkatli olarak kullanılmalıdır. Zira çok az miktardaki fazlalıklar dahi toksit etki yapabilir.
-Gerek mikro ve gerekse makro besin elementlerinin toprağa verilmesinde tereddüte düşülen her durumde uzman yardımı almak, toprak tahlili yaptırmak çok yararlı ve gereklidir.
- Ülkemizde genellikle Orta Anadoluda DEMİR,Güney Bölgelerimizde (Narenciye bölgeleri) ÇİNKO ve MANGAN eksiklikiklerine rastlanılmaktadır.
Mikro besin elementlerinin eksikliğinin bazı sebepleri:
1-Yeterli toprak derinliğinin olmayışı,
2- pH düşüklüğü sebebiyle yarayışlı molibdenin azalması,
3-Ph ın yüksek olması sebebiyle demir ve Manganın alınamaması,
4-Toprağa fazla fosfor verilmesi sonucunda çinkonun(Zn) bağlanması gibi.
MİKRO BESİN ELEMENTLERİ:
|
1-Demir
|
Fe
|
-Bitki ve hayvanlar için çok önemli bir besin maddesidir.
-Bitki yapraklarındaki yeşil rengi veren klorofilin oluşmasında rol oynar.Demir eksikliği yapraklarda kloroz (sararma) hastalığına neden olur. Özellikle kireçli topraklarda daha çok kloroz görülür.Çünki kireç bitki için uygun formdaki demiri bağlar ve yararsız hale getirir.
-Demir eksikliğinin tedavisi bitkiye uygun formda demir elementi vermektir. Karaboya olarak ta bilinen çözelti veya demir sülfat bu iş için uygundur. Demir talaşı, paslı demir vb. vermek yanlıştır
|
2-Çinko
|
Zn
|
-Bu element de bitki ve hayvanlar için gereklidir.
-Ülkemiz topraklarında çinko eksikliği vardır. Özellikle Akdeniz Bölgesi narenciye alanlarında kendini bariz olarak gösterir.
-Dünya ülkelerinin çoğunda da çinko eksikliği vardır
-Çinko eksikliğinde genellikle yapraklar mozaikleşme şeklinde sararır ve normal büyüyemez.
-Topraktaki total çinko %0.0005 ile % 0.01 arasında değişir.
|
3-Mangan
|
Mn
|
-Bu element de bitki ve hayvanlar için gereklidir.
-Toprakta % 0.001- 1.2 % arasında değişir.
-Mangan eksikliğinde bitki tohum yapamaz, yapraklarda sararma (kloroz)olur, bitki normal büyüyemez.
-Tedavisi:Bitkilere mangan tuzları vermektir.
-Demir ve Çinkoda olduğu gibi mangan “şelatı” da topraktan veya yapraktan verilir.
|
4-Bakır
|
Cu
|
-Bu elementler bitkiler tarafından çok az miktarda kullanılmaktadır.
-Bugün için yurdumuz topraklarında bu iz elementlerinin eksikliklerine rastlanmamıştır.
-Topraklarımızda yeteri kadar bulunmaktadır.
|
5-Bor
|
B
|
6-Molibden
|
Mo
|
7-Klor
|
Cl
|
2.4 KİMYASAL (sun’i) GÜBRELER:
Kimyevi gübreler bünyelerindeki besin maddelerine göre 1-Azotlu, 2-Fosforlu,
3-Potasyumlu ve 4-Kompoze Gübreler olarak dört gruba ayrılır.
2.4.1 -A Z O T L U G Ü B R E L E R
|
A- Nitratlı Gübreler
|
Sodyum Nitrat
|
%16 N
|
Kalsiyum Nitrat
|
% 15.5 N, % 28 CaO
|
Potasyum Nitrat
|
% 13 N, % 44 K2O
|
B- Amonyumlu Gübreler
|
Amonyum Sülfat
|
% 21 N, %23.4 S -Toz şekere benzediği için halk arasında Şeker gübre diye de adlandırılır.İthal olanları yeşil.mavi ve gri renkte de olabilmektedir.Renklerinin kalite ile ilgisi yoktur.
-Nem ile granülleşmesi zor olup bu sebeple muhafazası kolaydır.
-Asit karekterli bir gübre olduğu için bazik(kireçli) ve nötr topraklara uygundur.
-Asitli topraklara(D.Karadeniz gibi) kullanılması uygun olmaz.Böyle topraklarda (D.K.) “ kireçli amonyum nitrat” veya normal “amonyum nitrat” kullanılması uygundur.
|
Amonyum Klorür
|
% 24-25 N
|
Susuz Amonyak
|
% 82 N
|
Amonyak Solüsyonu
|
% 21-25 N
|
C- Amidli Gübreler
|
Kalsiyum Siyanamid
|
% 21 N + % 54 CaO (Organik N)
|
Üre
|
% 45-46 N (Organik N)
- Azot oranı diğer gübrelere göre yüksektir(% 45-46).Toprakta hızla erir.Etkisini hızlı gösterir.Üre toprak altından verilmelidir.Aksi halde azot kaybı olur.Üre tercihen yağışlı bölgelerde kullanılmalıdır.
|
D- Amonyumlu ve Nitratlı Gübreler
|
Amonyum Nitrat
|
% 32.5-34 N Dünyada en çok kullanılan azotlu gübredir.% 33-34 azot içerir.Yani içerdiği azotun yarısı amonyum, yarısı da nitrat şeklindedir.Bu iki form dan dolayı etkisi hem çabuk hem de uzun sürelidir. Saf amonyum nitrat’ın patlama özelliği vardır.Bu mahzuru azaltmak için içine kil ve kireç katılarak üretilir .% 20.5-26 ya indirilir.
-Nemli ortamlarda kolayca topaklaşır.Depolaması zordur.Kuru ortamda olmalı, benzin motorin gibi maddelerle aynı depoya konmamalıdır.Üst üste 6-8 torbadan fazla konmamalıdır.
|
Kalsiyum Amonyum Nitrat
|
% 20.5-26 N
|
Amonyum Sülfat-Nitrat
|
% 26 N
|
Üre hariç tüm azotlu gübreler inorganiktir.
F O S F O R L U G Ü B R E L E R
|
A-Suda Eriyebilen ve fosfor oranı yüksek
Fosforlu Gübreler
|
Normal Süperfosfat
|
% 16-18 P2O5
|
Triple Süperfosfat
|
Toprak altından verilmelidir Bitki açısından diğer süperfosfatlar ile aralarında fark gözlemlenmemiştir.
|
Mono-Amonyum Fosfat
|
11-48-O
|
Di-Amonyum Fosfat
|
18-46-O
|
B-Sitrik Asitte veya Amonyum Sitratta Eriyen
Fosforlu Gübreler
|
Tomas unu % 14-18 P2O5
|
Bu grup gübreler
“asit reaksiyonlu topraklar için uygundur”(D.K.Bölgesi gibi)
|
Renania fosfat % 23-26 P2O5
|
Di-kalsiyum Fosfat % 30 P2O5
|
C-Suda, Amonyum sitratta ve sitrik asitte erimeyen
Fosforlu Gübreler
|
Bu grup gübreler; Kaya fosfatları, hamfosfat yada fosforit olarak anılır.Fosforlu gübrelerin hammaddesidir.Çok İnce öğütülmek kaydıyla asitli topraklarımızda doğrudan kullanılabilir (D.Karadeniz, Marmara bölgelerinde sonbahar (taban)gübresi olarak kullanılabilir.
|
2.4.3- P O T A S Y U M L U G Ü B R E L E R
Potasyumlu gübrelerin tamamı suda erir.
|
Potasyum Sülfat
|
% 48-52 K2O
|
. -Kullanımı azdır .Zira ülke topraklarımız potasyumca zengindir.Potasyum gübresi ancak analiz sonucuna göre kullanılmalıdır
|
Potasyum Klorür
|
% 50 K2O
|
Potasyum Klorür
|
% 60 K2O
|
Potasyum Magmezyum Sülfat
|
% 26-30 KO2 9-12 Mg O
|
Potasyum Nitrat
|
% 13 N, % 44 KO2
|
K O M P O Z E G Ü B R E L E R
|
Bünyelerinde iki ( 20-20-0), ( 25-5-0) veya daha çok (15-15-15), (8-24-8) bitki besin maddesini bir arada bulunduran gübrelerdir.
-Diamonyum Fosfat: Kompoze bir gübredir. 18-46-0 terkibindedir.Toprak altına ,10-15 cm derinliğe verilmesi uygundur.Depolaması kolaydır.Nemli ortamlarda dahi topaklaşma olmaz.
- Fiyat kıyaslamaları ve toprak ihtiyacı dikkate alınmak kaydıyla Türkiye’nin her tarafında ve her bitki için başarılı bir şekilde kullanılabilir.
|
Sonuç Olarak:
-Türkiye toprakları genelde azot ve fosfor bakımından fakir olup potasyum, kalsiyum ve magnezyum bakımından zengindir. Bu sebeple kompoze gübre kullanılacaksa sadece azotlu ve fosforlu gübre kullanılmalı, potasyum,kalsiyum, magnezyum sadece doğruluğundan emin olunan analiz sonuçlarına göre verilmelidir.
-Üre tercihen yağışlı bölgelerde kullanılmalıdır
2.5 ORGANİK GÜBRELER
Topraklarımız genellikle organik madde bakımından fakirdir.Bu sebeple çok önem arz etmektedir.(Kaynak 33-35)
1
|
-Çiftlik gübresi,
|
İçeriği:
- % 70-80 su,
- % 15-20 inorganik maddeler,
- % 0.05-0.7 N.
- % 0.2-0.3 P (P2O5).
- % 0.4-0.6 K (K2O) içerir.
-Ciddi oranlarda kalsiyum, magnezyum, kükürt maddeleri içerir.
-Az miktarda Mangan, çinko, bakır, demir, bor ve molibden gibi iz elementler bulunur.
-Bitki beslenmesine ek olarak toprağın yapısını, su ve besin tutma kapasitesini, canlılığını, kolay işlenmesi, vb yararları vardır.
|
2
|
-Kompostlar (Bitki ve hayvan kalıntılarının çukurda çürütülmesi)
|
3
|
-Yeşil Gübreler
|
4 |
- Solucan Gübresi |
5
|
-Şehir organik artıkları (çöp gübresi)
|
6
|
-Güvercin ve Tavuk Gübresi:Kurutulmuş, yanmış ve elenmiş numunelerde: Zengin, aşırı zengin arasında kireçlidir.(Kireç % 40-50 arası )Organik madde % 30-40 arasındadır.Azotça zengin, fosforca çok zengindir. Hafif tuzlu ile tuzlu arasında değişmektedir. Hafif alkalendir.(Ph7.5-8.00 arası).Tahlil yaptırılmadan kullanılmamalıdır.
|
7
|
-Kan, boynuz, kemik tozları. Vb
|
8
|
Humus:Bitkiler için besin kaynağıdır( Azot, karbon, Ca, Mg, K,Na, Al, H)Toprağı fiziksel olarak düzenler.Mikroorganizma bakınından zengindir.
|
9
|
Turba (Torf):Org.madde oranı yüksektir.Yüksek gözenek hacmine sahiptir. Bitkiler için besin kaynağı olmaktan çok yetiştirme ortamı olarak kullanılır.Bu sebeple besin maddesi kaynağı olan çiftlik gübresi vb.organik gübrelerin alternatifi değildir.
|
10
|
Atıksu Arıtma Tesisi “Çamuru”:Arıtma tesisi olan yerleşim bölgelerinde temini kolay ve ucuzdur.Ancak ağır metal ve toksit kimyasallar içerebileceği için sıhhatli tahlil yaptırılmadan kullanılmamalıdır.
|
*Gübrelerin Verilme Zamanı ve Verilme Şekli:
-Fosforlu gübreler : Mutlaka ekim ve dikimden hemen önce ve toprak içine verilmelidir.Yılda bir kez tam doz olarak verilebilir.
-Azotlu Gübreler:Toprakta çok hareketlidir.Fazla yağış, sulama ve gaz halinde kayba uğrayabilir.Bu sebeple yıllık dozu 2-3 e bölerek verilmesi uygundur.
*Ağaçların Gübrelenmesi:Ilıman bölgelerde Ocaki şubat aylarında, Karasal iklim bölgelerinde ise Mart ve Nisan aylarında gübreleme yapılmalıdır.
Ağaç taç izdüşümüne toprak altına verilmelidir.
Bölgelerimize göre ortalama organik madde oranları:(%)
BÖLGELER
|
% 1 den
çok az
|
% 1-2
(Az)
|
2-3
(Orta)
|
3-4
(iyi)
|
4 den fazla (yüksek)
|
Trakya -Marmara
|
10.2
|
45.3
|
34.2
|
34.2
|
2.1
|
Karadeniz
|
13.6
|
35.8
|
29.7
|
29.7
|
7.3
|
Orta Anadolu
|
14.1
|
48.4
|
31.0
|
31.0
|
2.0
|
Güneydoğu
|
29.2
|
60.6
|
6.7
|
6.7
|
1.1
|
Doğu Anadolu
|
13.2
|
49.9
|
25.5
|
25.5
|
2.9
|
Ege
|
13.2
|
45.2
|
32.7
|
32.7
|
4.1
|
Göller Yöresi
|
16.1
|
52.0
|
24.6
|
24.6
|
2.2
|
Akdeniz
|
23.9
|
47.1
|
21.1
|
20.1
|
2.6
|
TÜRKİYE ORTALAMASI
|
16.7
|
47.8
|
25.6
|
25.6
|
3.0
|
* Topraktaki organik madde miktarının % 4 olması gerekliliği göz önüne alındığında, genel olarak Karadeniz ve Ege bölgesi dışındaki bölgelerde organik madde yetersizliği görülmektedir.
* Ancak: Arazilerde lokal değişiklikler olabilir. Bu sebeple, ilgili bahçe ya da tarlanın i toprak tahlilinin yaptırılması, ı uygun olacaktır.